Günümüzde yerel yönetimlerin en önemli sorunlarından bir tanesi de çöp sahalarının yarattığı çevresel ve sosyolojik problemlerdir. Arsin Enerji – Teknik proses mühendisliği sistemleri ve hizmetleri ile hem ulusal hem de uluslararası çöp sahalarında kurduğumuz işletmeler aracılığıyla hem çevresel sorunlara neden olan metan gazı ve sahaların yarattığı sızıntı suları ile hem de bölgede yaşayan insanların sağlığını olumsuz etkileyen birçok fakt.rün bertarafını gerçekleştirerek hem yenilenebilir enerji kaynakları üretiyoruz hem de çevresel felaketlere neden olan problemleri mühendislik ürünleri aracılığı ile sonlandırıyoruz.

Sıfır atığın da felsefesi olan depolamaya gönderilen atık miktarının azaltılması y.nünde atılan tüm adımlar genellikle yakma üzerine olmuştur. Ancak zamanla daha çevreci ve sürdürülebilir bir anlayış benimsemek isteyen büyük bir çoğunluk doğal kaynakları yok ettiği gerekçesiyle yakmaya karşı çıkmaktadır; sürekli bir atık akışı talep ederek geri d.nüşümü baltaladığı düşünülmektedir; iklim değişikliğine k.tü yönde katkıda bulunmakta, yüksek konsantrasyonda yanlış yönetim sonucu çıkan hava emisyonlarından ve toksik çıkışı ile kirliliğe neden olabilmektedir. Böylece atıkları yönetebilmek için bir dizi başka seçenek artık daha önemli hale gelmektedir, bunlardan biri Mekanik Biyolojik Arıtma adı verilen bir grup teknolojidir. Arsin Enerji faydalı sürdürülebilir ve yenilikçi ..zümleri ile hem yerel yönetimlerin yüksek maliyetler ile karşılamak zorunda kaldığı atık bertaraf sürecini toplum yararına kullanılacak enerjiye çevirirken aynı zamanda çevresel olumsuzluklara neden olan yakma tesisilerinin yerine düzenli depolama sahaları kurarak MBT grup teknolojisinin faydalarını sizlere sunmaktadır.

Tesisin projelendirilmesi planı yapılırken ilk yapılması gereken doğru bir yerleşim planı yapmaktır. Bunu yaparken öncelikle lot yerleri seçilirken sızıntı suyunun cazibe ile uzaklaşması tercih edilmelidir. İkinci öncelik ise yağmur suyu kontrolüdür. Ayrıca, saha içi ulaşım kolaylığı sağlanması hususu dikkate alınmalıdır.

1.PROJENİN UYGUN TOPOGRAFİK ŞARTLARA GÖRE HAZIRLANMASI

Tesisin projelendirilmesi planı yapılırken ilk yapılması gereken doğru bir yerleşim planı yapmaktır. Bunu yaparken öncelikle lot yerleri seçilir, sızıntı suyunun cazibe ile uzaklaşması tercih edilmelidir. İkinci öncelik ise yağmur suyu kontrolüdür. Ayrıca, saha içi ulaşım kolaylığı sağlanması hususu dikkate alınmalıdır.

Arsin Enerji Teknik olarak öncel iğimiz sahanın hazırlanması sürecine konsantre olmaktır. Birlikte hazırlığının yapacağımız proje alan sunumları ilk hareket noktamız olacaktır.

2. TABAN GEÇIRIMSIZLIĞININ OLUŞTURULMASI

Düzenli depolama tesisinin tabanı ve yan yüzeylerinde, sızıntı suyunun yeraltı suyuna karışmasını önleyecek şekilde bir geçirimsizlik tabakası oluşturulması gerekmektedir. Bunun için kil, geomembran ve Geoteks malzemeden oluşturulmuş geçirimsizlik tabakası serilir. Geçirimsizlik tabakasının fiziksel, kimyasal, mekanik ve hidrolik özellikleri depolama tesisinin toprak ve yeraltı suları için oluşturacağı potansiyel riskleri önleyecek nitelikte olmak zorundadır.

Arsin Enerji Teknik 30 yılı aşan mühendislik deneyimi ile işletmenin kurulması sürecinde en yüksek standart ürünleri kalifiye saha personeli ile uygular.

3. DRENAJ ALTYAPISI TASARIMI

Sızıntı suyu katı atıkların içinden sızarak birtakım kimyasal, biyolojik ve fiziksel olaylara maruz kalarak oluşur ve sızıntı suyu toplama sistemleri ile dışarı alınır. Depo tabanında sızıntı suyuna dayanıklı bir malzemeden imal edilmiş yeterli sayıda drenaj borusu, ana toplayıcılar ve bacalar bulunur. Sızıntı suyu toplama ve drenaj sistemi sızıntı suyu toplama havuzu ile son bulur. Sızıntı suyu toplama havuzu tesisin kurulacağı yerin meteorolojik koşulları ve depolanacak atıkların su içeriği göz önünde bulundurularak herhangi bir olumsuzluğa mahal vermeyecek şekilde tasarlanmalıdır.

4. LFG TOPLAMA SİSTEMİ

Katı atık depolama sahalarında oluşan gazın toplanması ( ve herhangi bir tehlike oluşturmayacak şekilde bertaraf edilmesi esastır. Bu amaçla her 50 m çapındaki hücresel alana bir toplama kuyusu gelecek şekilde gaz kuyuları açılmalıdır Sahadaki çöp kütlesinin ortalama miktarını hesaplanarak burada oluşacak gaz miktarı çıkarılmalıdır Ayrıca sahada gaz potansiyelini belirlemek için birkaç noktadan gaz ölçümü yapılmalıdır. Gazın içerik ve debi ölçümlerinin test edilmesi sonucu enerji tesisi kurulmasının uygulanabilirliğine veya flare ile yakma yolu ile bertaraf edilmesine karar verilmelidir.

5. SON ÖRTÜ TEŞKİLİ

Çöp kütlesi yeniden şekillendirildikten sonra üstüne uygulanacak tabakaların tamamı “Son Örtü” olarak ifade edilmektedir. Son örtü kütlesel oturmaları karşılama, gaz drenajı, geçirimsizlik, yüzey suyu drenajı, yeşillendirme gibi birçok fonksiyonu içerisinde toplamaktadır.

Çöp gazı, hava sızdırmazlığı sağlanan bir ortamda atıkları ayrıştıran bakterilerin bir neticesi olarak çöp sahası gövdesinde oluşur. Yaklaşık %55 metan gazı içerir ve bu da doğal gazın kalorifik değerinin yaklaşık yarısına eşdeğerdir.Bu nedenle çöp gazı, birkaç on yıl boyunca elektrik enerjisi ve ısı elde edilebilecek değerli bir alternatif enerji kaynağıdır.

Metan (CH4 ) gazı ayrıca çevre açısından CO2’den 28 kat daha zararlıdır ve AB direktiflerine göre güvenli bir şekilde bertaraf edilmesi gereken çevreyle ilgili birçok zararlı madde ihtiva eder.

Bu nedenle oluşan çöp gazından, çöp gazı tesisinin yeniden finansmanına katkıda bulunabilecek CO2 sertifikaları alınabilmektedir.

ÇÖP GAZI TESİSLERİNİN TEMEL TEKNİK BİLEŞENLERİ

Çöp Sahası Gazının Toplanması ve Taşınması:

• Gaz kuyuları

• Kondens şaftları

• Gaz manifoldları

• Gaz iticiler

• Gaz soğutma sistemi (kurutma)

Çöp Sahası Gazının Arıtılması ve Bertaraf Edilmesi:

• Yüksek sıcaklıkta alevlendirme ( zengin gaz)

• Yağsız gaz alevlendirmesi ( fakir gaz)

• VocsiBox® – RTO tesisi ( seyreltik gaz)

Çöp Gazından Elde Edilen Enerjinin Kullanılması, Güç ve Isı Üretiminde Kullanılması:

• Kombine ısı ve gü. santralleri (CHP)

ATIK SULARIN DOĞRUDAN DEŞARJ KALİTESİNE KADAR TEMİZLENMESİ

• Katı atık depolama sahalarında oluşan çöp sızıntı suları, bünyelerindeki yüksek miktarda organik ve inorganik kirleticiler nedeniyle arıtılmaları en zor ve pahalı olan atık sulardan biridir.

• Düzenli depolama sahası atık suları, yağışların düzenli depolama sahası gövdesine sızması ve atıktaki biyolojik bozunma süre.lerinin bir sonucu olarak ortaya çıkar. Atıksu, değişen konsantrasyonlarda çok sayıda tuz ve organik madde ile kirlenmiştir.Çevreyi korumak için toplanması ve arıtılması gerekmektedir.

• Tehlikeli maddelerin miktarı ve konsantrasyonları atığın bileşimine, yerel yağış seviyelerine ve düzenli depolama sahasındaki sızdırmazlık sistemlerine bağlıdır. AB standartlarına uygun yeni düzenli depolama sahalarının altı dikkatlice kapatılmalıdır.Ancak daha eski, sızdırmazlığı sağlanmamış düzenli depolama sahalarında sızıntı suyunun toplanması ve boşaltılması için başka seçenekler de mevcuttur.

• Bertaraf için membran ayırma aşamalı biyolojik arıtma ve ters osmoz tesisleri kullanılmaktadır. Bu şekilde, doğrudan deşarj kalitesine kadar mümkün olan en yüksektemizleme performansı elde edilir.

• Sızıntı suyu yönetme sistemlerinden en basit olanı, buharlaştırma havuzlarının kullanılmasıdır. Buharlaşmayan sızıntı suyu depolama alanının tamamlanmış kısmı üzerine püskürtülür. Çok yağış alan bölgelerde sızıntı suyu depolama tesisi kış sezonu boyunca yağmur suyu girişini önlemek için geomembranlar ile örtülür. Biriken sızıntı suyu örtüsüz depolama tesisiyle, tamamlanmış ve işletilen sahanın üzerine sızıntı suyunun püskürtülmesiyle sıcak yaz aylarında buharlaştırılarak uzaklaştırılır.

MEKANİK AYRIŞTIRMA VE MALZEME GERİ KAZANIMI

Mekanik ayrıştırma ve malzeme geri kazanım faaliyetleri, belediye atıklarının mekanik ön işleme tabi tutularak yakıt üretimi ve malzeme geri kazanımına uygun hale getirilmesini kapsamaktadır. Belediye atıkları işlenerek ayrıştırma kabinlerinde plastik ve manyetik ayırıcılar ile metaller geri kazanılarak, döngüsel ham madde elde edilmekte, organik kısım biyoyakıt üretimine, enerji kazanımına uygun kısım ise Atıktan Türetilmiş Yakıt (ATY) üretimine ham madde olarak yönlendirilmektedir. Döngüsel ham maddeler geri dönüştürülmüş plastik ve metal üretiminde işlenmeye arz edilirken, biyo döngüsel ham maddeler biyogaz, çöp gazı üretimine sevk edilmektedir.

Karışık toplanan belediye atıklarının doğru değerlendirebilmesi için doğru fraksiyonlarına ayrıştırılması gerekmektedir. Boyut, gravimetrik ve optik özellikler kullanılarak karışık belediye atıkları biyo bozunur, geri dönüştürülebilir ve bakiye atıklar olarak ayrıştırılmak suretiyle değerlendirilebilir hale getirilmektedir.

ATY tesisleri , girdi ürün tipi ve çıktı olarak istenilen tane boyutu ve kalorifik değerlere göre farklı işlemlerden geçebilir.Bu işlemler tek kademeli olabileceği gibi çok kademeli de olabilirler.

Kurulcak mekanik ayrıştırma tesisinde iki farklı tür uygulama yapmaktayız. Bunlar;

Tek kademeli ATY tesisleri;

Nihai Parçalama ve boyutlandırma işlemi

Çok kademeli ATY tesisleri;

Ön Parçalama İşlemi

Eleme ve Ayrıştırma

Manyetik Seperasyon

Plastik geridönüşümü, atıkplastiklerin gerikazanılarak yenidendeğerlendirilebilir hammadde haline getirilmesi işlemidir. Geri dönüşüm, atık plastiklerin türlerine göre ayrılması ile başlar.Temiz plastikler, direkkırılıp granül halegetirilirken; Çöptentoplanan kirli plastik atıkları ise komple geridönüşüm hattında kırmayıkama ve kurutmaişlemlerinden geçirilip granül hale getirilerek hammaddeye çevrilebilir.

HDPE, LDPE, PP,PET ,ABS,PS Film ve Sert malzemenin geri dönüşümü için gerekli olan makine ve ekipmanın yer aldığı hatlardır. Bu hatlarda sırasıyla; Taşıyıcı Konveyör, Kırma makinesi, Yıkama Havuzu, Santrüfüj,Sıkma, Depolama,Agromel ,Extruder (Granül makinası),Granül kesme makinesi’nden geçirilen atık PE , PP, PS , LDPE , HDPE , ABS ve PET ler yeniden kullanılabilir granül yada temiz kırılmış materyale dönüştürülürler.

Çöpten toplananatık plastiklerinhammaddeyeçevrilmeden öncecinsine ve; gerek görülüyorsa rengine göre ayırdıktan sonra sulu kırmadan geçirilip standart boyutlara getirilir. Daha sonra sırasıyla su ile beraber yüksek devirli santrifüjden geçirilip yıkama ünitelerinde yabancı materyallerden arındırılır. Daha sonra yıkanmış malzemeler sıkma makinesinde sıkıldıktan sonra fan aracılığıyla depoya sevk edilir. Depolanan malzemeler el değmeden helezon vasıtasıyla agromel makinesine oradan yine el değmeden granül extruder makinesine sevk edilir.Burada eriyenplastik gazları atılarakfiltreden geçirilir vegranül kesmemakinesinde kesilipforma giren granül tanecikleri fan aracılığı ile tekrar depoya sevk edilir ve paketlenir.

Atık plastiklerin geri dönüştürülmesi, tükenebilir doğal kaynakların israf edilmesinin önlenmesi,verimli kullanılması,toprağa gömülenatıkların çevreye verdiğizararın en aza indirilmesi ve havayadaha az karbondioksitsalınarak küreselısınmanın azaltılmasıgibi yararlarıyla çokönemlidir.

Depo Gazı Enerji Üretim Tesisinde depo gazı yakılarak elektrik enerjisi üretiminde kullanılmakta, çok yüksek sıcaklıkta baca gazı atmosfere verilmektedir. Bu gazın değerlendirilmesinin önemli ekonomikfaydalarsağlayacağıtespitedilmiştir.

Seracılıkdünyadaönemlibirtarımfaaliyetiolmakta  ve bu sürecin gelişimdeısıtma maliyeti önemlibir kısıt olarakkarşımıza çıkmaktadır.Ülkenizde ısıtmaya bağlı olarak seracılık sıcak iklim bölgelerinde ve jeotermal enerjiye sahip bölgelerde yapılabilmektedir. Kışısıtması genel itibari ileyetersiz kalmakta ya dahiç yapılamamaktadır.

Atık ısı geri kazanım ünitesinde ısıtılan su, pompalar vasıtasıyla seraya iletilecektir. Isı iletim sistemi ısı kayıpları minimuma düşürecek şekilde dizayn edilecek, sera içinde bulunan otomasyon sistemivasıtasıyla ihtiyaçduyulan zamandilimlerinde serayasıcak su beslemesiyapılacaktır.

Smiljevići Deponıja Sahasında uygun alan tespiti ve yetiştirilecek ürün tespiti yapıldıktan sonra sera kurulumuna geçilecektir. Seralarda yetiştirilecek ürünler için uygun koşulların sağlanması için iklimlendirme, sulama ve gübreleme sistemi dizayn edilmiş ve sistemlerin tamamı tam otomasyonluyapılacaktır.

Depo Gazı EnerjiÜretim Tesisinde”elektrik üretimindekullanılmaktadır. Tesis1,4MW gücünde 3 adetmotordan oluşmaktadır.Elektrik üretim faaliyetisonucunda gazmotorlarından sonderece yüksek sıcaklıkve debide baca gazıçıkışı olmakta vedeğerlendirilmedenatmosfereverilmektedir.

Bu çalışmada, Depo Gazı Enerji Üretim Tesisinde oluşan ve atmosfere verilen atık ısının değerlendirilmesi araştırılmıştır. Dizaynedilen atık ısı geri dönüşüm sistemiyle ısı geri kazanımı sağlanmış ve bu ısı Smiljevići Deponıja Sahası’nda inşa edilen 1.100m2’lik seranın ısıtılmasında kullanılmıştır. Böylece, seraların işletilmesindeki en önemli gider olan ısıtma maliyetinin ortadan kaldırılması ve sera ısıtılması için fosil yakıt kullanımının engellenmesi sağlanmıştır.

GAZ TOPLAMA SISTEMINİN AŞAMALARI

• Gaz yükseltici üniteler gazı bir taraftan (emme tarafı) depolama sahasından taşır ve diğer taraftan (basınç tarafı) CHP ve flare tesisinin çalışmabasıncına kadar sıkıştırır. Gaz kompresör istasyonu, gaz taşıma tesislerine ekolarak gaz soğutma (susuzlaştırma) için tesis bölümleri de içerebilir. Hidrofor tesisinin kalitesi, çöp gazının CHP’de yenilenebilir bir enerji kaynağı olarak kullanılabilirliği için hayati önem taşımaktadır. Bu nedenle:Bu noktada taviz verilmemelidir!

• Aynı durum gaz toplama sisteminin durumu için de geçerlidir. Gaz toplama sistemlerinin inşası ve restorasyonu için teknik bilgi ve danışmanlık hizmeti sunmaktayız. Gaz kompresör tesislerini kendimiz üretiyoruz.

GAZ KUYULARI

• Toplama sistemleri dikey kuyu veya yatay hendek şeklinde yapılandırılabilir. Bazı toplama sistemlerinde, dikey ve yatay kuyulardan oluşan kombinasyon kullanmaktadır. Her iki türden iyi tasarlanmış sistemler, LFG toplamada kullanılabilir. Seçilen tasarım, bölgeye özgü koşullara ve LFG toplama sisteminin kurulumunun zamanlamasına bağlıdır.

KONDENS ŞAFTLARI

• Depolama alanındaki sıcak gaz toplama sisteminde dolaşırken soğuyunca yoğunlaşma oluşur.

Yoğuşma suyu, su tutucular ile giderilmemişse, toplama sistemini bloke edebilir ve enerji geri kazanım sürecini etkileyebilir. Ayrıca gaz toplama hatlarında ‘S’ yapılmamasına özellikle dikkat edilmelidir.

• Kondensin boru hattından çıkarılması, kondens tankları (Su tutucular) veya Knock Out sistemleri boru hatlarının en düşük kotta olan noktalarında kullanılmalıdır.

GAZ MANİFOLDLARI

• Ortalama 28 m derinliğinde açılan kuyulardan belirli bir vakum ile çekilen çöp gazı (LFG) ayrı ayrı hatlarla gaz kollektürü (Manifold) denilen yapılara iletilmektedir.

• Manifold, birçok bağlantıyı tek bir yere veya tek bir kanalı birçok noktanın buluştuğu bir alana getirmeye yarayan bir sıvı veya gaz dağıtım sistemi veya cihazıdır. Manifold sistemleri, çok sayıda çıkışa sahip basit besleme odalarından, entegre valfler ve arayüzler ile elektronik ağlara kadar çok odacıklı akış kontrol ünitelerine kadar çeşitlilik gösterir. Karmaşık pnömatik ve hidrolik devreler, karmaşık elektronik ağlara yönelik arayüzlere sahip manifoldlardan ve manifold sistemlerinden yararlanabilir.

GAZ İTİCİLER

• Depolama alanındaki sıcak gaz toplama sisteminde dolaşırken soğuyunca yoğunlaşma oluşur.

Yoğuşma suyu, su tutucular ile giderilmemişse, toplama sistemini bloke edebilir ve enerji geri kazanım sürecini etkileyebilir. Ayrıca gaz toplama hatlarında ‘S’ yapılmamasına özellikle dikkat edilmelidir.

• Kondensin boru hattından çıkarılması, kondens tankları (Su tutucular) veya Knock Out sistemleri boru hatlarının en düşük kotta olan noktalarında kullanılmalıdır.

GAZ SOĞUTMA SİSTEMİ ( KURUTMA)

• Toplanma sırasında gaz sıkışır ve sıcaklığı artar. Gazın sıcaklığı 450C olduğu zaman patlama riski olduğu için öncelikle soğutma tankına gider. Soğutma işlemi sırasında eşanjör gibi çalışan bir sistemle borunun bir ucundan soğuk hava girer ve diğer ucundan depo gazı ile temas etmeden çıkarak gazı soğutmuş olur. Gaz soğutma ünitesinde ise bu ısınan hava esanjör modelinde sürekli soğutulur. Genelde su soğutma amacıyla kullanılan bu yöntem tesiste gaz soğutma amacıyla kullanılmaktadır